Tutaj - Hardcover

Wislawa Szymborska, jak wiadomo, nie rozpieszcza czytelników, jesli chodzi o czestotliwosc ukazywania sie jej tomików poetyckich oraz ilosc zawartych w nich wierszy. Dlatego kazda jej nowa ksiazka staje sie dlugo oczekiwanym wydarzeniem, zas kazdy nieznany wiersz - swietem. Tak jest i tym razem. Tutaj - trzeci od czasu ,,tragedii sztokholmskiej" tom, zawierajacy dziewietnascie nowych wierszy - to niewielkich rozmiarów, ale wielkiego formatu arcydzielo. Ksiazka ta uzmyslawia, jak gleboko trafna byla decyzja Akademii Szwedzkiej i jaka klase sama dla siebie - w skali nie tylko polskiej, ale takze swiatowej - reprezentuje ta oryginalna, skupiona i madra poezja.
Wislawa Szymborska, rozsierdzona opartym na jej wierszach monodramem, powiedziala kiedys, iz jej poezja nie jest do spiewania, tanczenia i grania - ona jest do czytania i myslenia. I wlasnie taka przygode oferuje nam lektura najnowszych wierszy pomieszczonych w Tutaj. Za kazdym z nich czuje sie niezwykla koncentracje - mysli, wyobrazni, jezykowej precyzji - pozwalajaca penetrowac otaczajacy czlowieka obszar nieznanego, drazyc tajemnice ukrywajace sie w sytuacjach, zdarzeniach i przedmiotach najzwyczajniejszych, których na co dzien - nieuwazni, spieszacy sie i rozkojarzeni - nie zauwazamy, a które kontemplowac i przenikac moze jedynie poeta.
Czeslaw Milosz, odpowiadajac na pytania o jego Traktat teologiczny, zauwazyl, ze poezja dzisiaj wyrecza niejednokrotnie teologie. Podobnie Leszek Kolakowski wyznal ostatnio, iz ,,nie ma wyraznej granicy miedzy filozofia i poezja" oraz ze ,,sa filozofowie, o których mozna powiedziec, ze bywaja poetami". Tutaj - tytulowy utwór nowego tomu oraz wiersze takie, jak Przed podróza, Mysli nawiedzajace mnie na ruchliwych ulicach, Mikrokosmos, Metafizyka, to male traktaty filozoficzne, pokazujace, iz przypadek Szymborskiej jest dowodem na prawdziwosc twierdzenia odwrotnego - iz sa poeci, którzy bywaja filozofami.
Nic wszakze bardziej mylnego jak wyobrazenie, iz ,,traktaty" owe to abstrakcyjne intelektualne spekulacje. Wiersze te wrecz porazaja nagromadzeniem szczególów widzialnego (i niewidzialnego) swiata, który jest zródlem nieustannego zdumienia - to bodaj glówne slowo klucz tej poezji. Warunkiem prawdziwego, swiadomego istnienia we wszechswiecie, odkrywania prawdy o nim i o sobie, jest przenikliwa obserwacja, postrzeganie wszystkiego niejako po raz pierwszy, wolne od aksjomatów, pewników i balastu nagromadzonej wiedzy. O poezji Szymborskiej powiedziec mozna to samo, co mówi ona o swiecie: ,,Niewiedza tutaj jest zapracowana". Stad w kazdym niemal wierszu bogactwo niespodzianek i odkryc.
Ostatnia rzecza, o jaka mozna by podejrzewac te wiersze, byloby oderwanie od ,,krwistej"
i konkretnej rzeczywistosci. Mówia one o dojmujaco bolesnych doswiadczeniach wspólczesnego czlowieka: o zamachach terrorystycznych, rozwodach, identyfikacji zwlok ofiar katastrofy samolotowej... Ale takze o istocie i tajemnicy snów, pamieci, procesu powstawania wiersza. O najwiekszych milosciach poetki: Vermeerze, Elli Fitzgerald i bohaterze Portretu z pamieci. O podrózach (to kolejne wazne slowo klucz) - w przestrzeni
(i poza granice przestrzeni) - ale jeszcze chetniej w czasie. O cudownej wyprawie dylizansem z Juliuszem Slowackim...
Zdumiewajace, ile swiatów pomiescic mozna w dziewietnastu wierszach!